به نقل از «ایسنا»

رصد نخستین ستاره دوقلو با مرگ ترقه‌ای!

تاریخ انتشار: ۱۳ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۰۳۶۱۳

ستاره شناسان اولین ستاره دوگانه را شناسایی کرده‌اند که یک پایان اصطلاحا ترقه‌ای را تجربه کرده‌اند و در نهایت به سمت رقم زدن رویداد نادر دیگری به نام انفجار گران‌نواختری می‌روند.

به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، اگرچه ستارگان کلان‌جرم معمولاً با انفجارهای تماشایی می‌میرند، اما تعداد انگشت شماری از آنها مانند ترقه‌ها و فشفشه‌ها به عمر خود پایان می‌دهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اکنون ستاره‌شناسان بقایای یکی از این ترقه‌ها را در یک ستاره نوترونی موسوم به SGR ۰۷۵۵-۲۹۳۳ در فاصله ۱۱ هزار و ۴۰۰ سال نوری از زمین در صورت فلکی کَشتی‌دمُ(Puppis) جنوبی شناسایی کرده‌اند.

در پژوهش‌های جدید، دانشمندان می‌گویند که این ستاره در اوایل زندگی خود مقادیر غیرعادی زیادی از جرم را به همراه خود منتقل کرده، به طوری که مواد کافی برای مرگ انفجاری در آن باقی نمانده است. در عوض، به یک ابرنواختر ضعیف ختم شده که یک رویداد کیهانی نادر است که باقیمانده‌ای بسیار متراکم به نام ستاره نوترونی را در پی خود به جای می‌گذارد.

آندره نیکلاس چن، ستاره شناس مرکز تحقیقاتی NOIRLab بنیاد ملی علوم و یکی از نویسندگان این مطالعه جدید در بیانیه‌ای گفت: این سامانه دوتایی قابل توجه اساساً یک سامانه‌ی یک در ۱۰ میلیاردی است.

ستاره نوترونی و همراه نزدیک به آن که ستاره‌ای است که پژوهشگران همچنین پیش‌بینی می‌کنند که روزی فروپاشیده و به یک ستاره نوترونی تبدیل شود، اولین نمونه واضح از یک سامانه ستاره‌ای را نشان می‌دهند که در نهایت موجب ایجاد یک گران‌نواختر یا کیلونوا می‌شوند که یک انفجار کیهانی است که طی آن دو ستاره نوترونی ادغام می‌شوند.

گران‌نواختر(Kilonova) یا ابرنواختر فرآیندِ R یا کیلونوا یک رویداد ستاره‌شناسی گذرا است که در سامانه‌های دوتایی فشرده رخ می‌دهد و در آن یک ستاره نوترونی با یک سیاه‌چاله یا یک ستاره نوترونی دیگر ممتزج می‌شود. در انفجار گران‌نواختر، پرتوهای کوتاه گاما و تابش‌های الکترومغناطیسی قوی که به سبب واپاشی هسته‌ای هسته‌های سنگینِ فرآیند R تولید شده‌اند، مشاهده می‌شود که به‌طور همسان‌گرد پس از فرآیند برخورد ساطع می‌شوند.

اصطلاح گران‌نواختر در سال ۲۰۱۰ برای توصیف اوج درخشندگی به اندازه حدود ۱۰۰۰ برابر یک نواختر ارائه شد. در اکتبر ۲۰۱۸، ستاره شناسان گزارش دادند که GRB ۱۵۰۱۰۱B (یک رویداد انفجار پرتوی گاما که در سال ۲۰۱۵ کشف شده‌است) ممکن است قرین تاریخی GW۱۷۰۸۱۷(یک رویداد موج گرانشی که در سال ۲۰۱۷ شناسایی شده‌ است) باشد که با ادغام دو ستاره نوترونی مرتبط است. شباهت‌های بین این دو رویداد، از نظر اشعه گاما، انتشار نوری و اشعه ایکس و همچنین ماهیت کهکشان‌های میزبان مرتبط، قابل توجه در نظر گرفته می‌شود و این شباهت قابل توجه نشان می‌دهد که دو رویداد جداگانه و مستقل ممکن است هر دو نتیجه ادغام ستاره‌های نوترونی باشند.

اگرچه یک کیلونوا برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ کشف شد، اما ستاره شناسان به لطف رصد نور و امواج گرانشی، تنها پیامدهای این رویداد را ثبت کردند. اکنون در این تحقیقات جدید، این اولین باری است که دانشمندان یک سامانه ستاره‌ای دوتایی را شناسایی کرده‌اند که می‌دانند به انفجار کیلونووا ختم می‌شود.

علاوه بر این، ستاره شناسان قبلاً فکر می‌کردند که تنها یک یا دو چنین سامانه‌ای در کهکشان‌های مارپیچی مانند کهکشان راه شیری خودمان وجود دارد. اکنون محققان این مطالعه جدید، این تخمین را به ۱۰ سامانه افزایش داده‌اند و خاطرنشان کردند که این مشاهدات به آنها کمک می‌کند تا تاریخ، تکامل و مرگ‌های غیرعادی آرام ستارگان در چنین سامانه‌ای را بهتر درک کنند.

چن می‌گوید: مدتی است که اخترشناسان در مورد شرایط دقیقی که در نهایت می‌تواند به یک کیلونوا منجر شود، گمانه‌زنی می‌کنند. این نتایج جدید نشان می‌دهد که حداقل در برخی موارد، دو ستاره نوترونی خواهر و برادر، زمانی که یکی از آنها بدون انفجار ابرنواختر کلاسیک ایجاد شد، می‌توانند با هم ادغام شوند.

این ستاره رصد شده، کلان‌جرم است و هر ۶۰ روز یک بار به دور ستاره نوترونی همراه خود می‌چرخد و CPD-۲۹ ۲۱۷۶ نام دارد. دانشمندانی که در جدیدترین تحقیقات شرکت داشته‌اند، این ستاره خواهر و برادر را برای درک شکل‌گیری سامانه‌های ستاره‌ای به عنوان آنچه ممکن است در آینده آشکار شود، مورد مطالعه قرار دادند.

این فقط یک سامانه دوگانه ساده نیست

یک سامانه یا منظومه دوگانه(Binary system) منظومه‌ای متشکل از دو جرم آسمانی است که به اندازه‌ای به یکدیگر نزدیک هستند که برهمکنش گرانشی آن‌ها باعث می‌شود که پیرامون یک گرانیگاه مشترک بگردند. در تعریف دقیق‌تر، منظومه دوگانه‌ی این گرانیگاه باید بیرون از هر دو جرم قرار داشته باشد تا در قالب منظومه سیاره-قمر یا منظومه سیاره‌ای دسته‌بندی نشود.

معمول‌ترین حالت‌های منظومه‌های دوگانه شامل ستاره‌های دوگانه و سیارک‌های دوگانه می‌شود، اما سیاره‌ها، سیاهچاله‌ها، ستاره‌های نوترونی، کوتوله‌های قهوه‌ای، سیاهچاله‌ها و کهکشان‌ها نیز می‌توانند منظومه‌های دوگانه ایجاد کنند.

ستاره دوگانه نیز یک سامانه ستاره‌ای است که در آن دو ستاره به دور مرکز سنگین سراسری مشترک میان خود گردش می‌کنند. سامانه‌های دارای بیش از دو ستاره را سامانه‌های چند ستاره‌ای می‌نامند. به ستاره دیگر، ستاره ندیم یا ستاره همدم یا همراه نیز گفته می‌شود.

بررسی‌های جدید نشان می‌دهند که درصد زیادی از ستارگان بخشی از یک سامانه حداقل دو ستاره‌ای هستند. ستارگان دوتایی در اخترفیزیک بسیار مهم هستند، زیرا ویژگی‌های مدار آنها جرم و چگالی آن ستارگان را برای اخترشناسان مشخص می‌کند. جرم بسیاری از ستارگان تکی نیز از روی برون‌یابی جرم ستارگان دوتایی بدست می‌آید.

ستاره‌های دوتایی گاهی می‌توانند بین یکدیگر جرم تبادل کنند و تکامل یابند.

کلاریسا پاوائو، دانشجوی مقطع کارشناسی در دانشگاه Embry-Riddle در آریزونا این سامانه را در حین بررسی داده‌های ضبط شده توسط رصدخانه Cerro Tololo در شیلی پیدا کرد.

به گفته اخترشناسان، این یک یافته کلیدی بود که به محققان کمک کرد به این نتیجه برسند که ستاره نوترونی اولیه به شکل انفجار ترقه‌ای به پایان راه خود رسیده است.

معمولاً وقتی یکی از ستارگان یک سامانه دوگانه از طریق هیدروژن خود می‌سوزد و به پایان مرحله توالی اصلی خود نزدیک می‌شود، شروع به انتقال جرم به ستاره همراه خود می‌کند و انفجارِ پایانی اغلب، ستارگان همراه را از سامانه‌ها خارج می‌کند و به مدارهای بسیار بیضی شکل می‌اندازد.

اما به نظر نمی‌رسید که در این سامانه جذاب چنین اتفاقی افتاده باشد. برای درک بهتر آنچه ممکن است در پایان عمر SGR ۰۷۵۵-۲۹۳۳ اتفاق بیفتد، اخترشناسان هزاران مدل را بررسی کردند که منظومه‌های ستاره‌ای دوگانه را شبیه آنچه که آنها مطالعه می‌کردند، توصیف کردند و فقط دو مورد را پیدا کردند که مطابقت داشتند.

این گروه سپس تاریخچه ستاره را ردیابی کردند و به این نتیجه رسیدند که در بیشتر موارد مانند هر ستاره کلان‌جرم دیگری که سوختش تمام می‌شود، رفتار می‌کند و در اواخر عمر خود شروع به انتقال جرم به همراه خود کرده و به یک ستاره کم‌جرم با هسته هلیومی تبدیل شده است.

نوئل ریچاردسون، سرپرست این مطالعه می‌گوید: با این حال، در این فرآیند، ستاره آن‌قدر جرم از دست داده که ابرنواخترِ پایان عمرش حتی انرژی کافی برای لگد زدن به مدار همراه خود را نداشته است.

بنابراین بر اساس این مطالعه، این ستاره‌ی در حال مرگ انرژی کافی برای بیرون راندن همراه خود را از سامانه نداشته و به همین دلیل است که این دو ستاره همچنان مدارهای فشرده و نزدیک به هم دارند.

این تحقیق جدید علاوه بر کسب اطلاعات بیشتر در مورد رویدادهای کیلونووا، به اخترشناسان کمک می‌کند تا منشاء برخی از سنگین‌ترین عناصر در جهان ما را بهتر درک کنند.

این ابرنواختر آرام تنها چند میلیون سال پیش رخ داده است و ستاره شناسان انتظار دارند که منظومه CPD-۲۹ ۲۱۷۶ حداقل یک میلیون سال دیگر به همین شکل باقی بماند. مدل‌های آنها نشان می‌دهد که دقیقاً مانند ستاره نوترونی اولیه، ستاره خواهر آن نیز ابرنواختر آرامی را تجربه خواهد کرد و در نهایت به یک ستاره نوترونی تبدیل می‌شود.

پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که میلیون‌ها سال بعد این دو ستاره نوترونی در یک رقص کیهانی به آرامی به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند و در نهایت در یک انفجار گران‌نواختر با هم برخورد می‌کنند.

ریچاردسون می‌گوید، چنین انفجارهایی به عنوان منبع مقادیر زیادی از عناصر سنگین مانند پلاتین، زنون، اورانیوم و طلا شناخته می‌شوند که به جهان پرتاب می‌شوند.

اخترشناسان مدت‌ها گمان می‌کردند که فلزات سنگین آزاد شده در چنین رویدادهایی در محیط بین‌ستاره‌ای معلق بودند تا زمانی که به سیارک‌ها تبدیل شدند و این سیارک‌ها سپس زمین را هنگام شکل‌گیری بمباران کردند و فلزات گرانبهایی را که امروز می‌بینیم را به زمین هدیه دادند.

رویداد گران‌نواختری که در سال ۲۰۱۷ مشاهده شد، به تنهایی حداقل ۱۰۰ برابر فلزات سنگین گرانبهایی را که در زمین موجود است را پدید آورد، بنابراین به نظر می‌رسد که یک ابرنواختر شکست خورده در نهایت یک ضرر برای جهان محسوب نمی‌شود.

این تحقیق به تازگی در مجله نیچر(Nature) منتشر شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: ستاره دوگانه ستاره نوترونی ناسا جهاد دانشگاهی کودک دارو وام دانشجويي سازمان سنجش وزارت علوم پهپاد ناسا جهاد دانشگاهی وزارت علوم پهپاد یک ستاره نوترونی دو ستاره نوترونی ستاره شناسان یک سامانه سامانه ها همراه خود ستاره ای

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۰۳۶۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مدیریت دوگانه آب بزرگترین ضربه به کشاورزان کشور

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله سیدحسن عاملی در خطبه های این هفته نماز جمعه شهر اردبیل با تبیین آثار عدم مدیریت یکپارچه سد و کانال اظهار کرد: در شمال استان بحران آب جدی است هر سال در چنین موسمی که موسم بسیار خاص و محصول در آستانه رسیدگی است مشکل آب درست می‌شود و علت آن این است که وزارت نیرو در یک اشتباه بسیار آشکار مدیریت سد و مدیریت کانال را از هم جدا کرده است.

وی خاطرنشان کرد: مدیریت سد خدا آفرین در دست استان آذربایجان شرقی و مدیریت کانال و آبیاری اراضی دست اردبیل است معیشت حدود ۳۵۰ هزار نفر در شمال استان منحصراً با کشاورزی آبی تامین می‌شود یعنی معیشت این جمعیت به دست استان دیگر است و این از عجائب مدیریت در ایران است ذخیره سازی سد و رهاسازی آب توسط آذر شرقی است در حالی که بهره‌برداری از شبکه توسط استان اردبیل است.

امام جمعه اردبیل ادامه داد: کاملاً روشن است که عدم مدیریت یکپارچه در توزیع آب بهره‌برداران را گرفتار و تولید نارضایتی می‌کند از این طرف شرکت آب منطقه‌ای اردبیل به مدیریت سد می‌گوید در حساس‌ترین لحظه آبیاری هستیم آب لازم را رها کنید آنها نیز باید بعد از هماهنگی‌های متعدد می توانند آب را باز کنند و در نتیجه هم با تاخیر باز می‌کنند هم کمتر از مورد نیاز! در حالی که کشاورز خرج سنگینی گذاشته پول سم، هزینه کود، هزینه کارگر، پول بذر و آخر سر با خسارت مطلق مواجه می‌شود.

آیت الله عاملی تصریح کرد: با دوگانه شدن مدیریت نه آب به موقع رها می‌شود و نه به اندازه رها می‌شود و گاهی آمار اطلاعات سدهای مخزنی هم به درستی اعلام نمی‌شود در نتیجه استان اردبیل در برنامه‌ریزی کاملاً با بن‌بست مواجه می‌شود که چقدر اجازه کشت بدهد در نتیجه خلف وعده درست می شود و نارضایتی‌ها و تنش‌های اجتماعی بزرگ صورت می‌گیرد.

وی اضافه کرد: این گونه مدیریت قطعاً مدیریت علمی نیست وقتی ۱۰۰ درصد اراضی پایاب سد مخزنی ارس و ۸۴ درصد اراضی پایاب سد مخزنی خدا آفرین در محدوده استان اردبیل واقع شده کدام عقل سلیم اجازه می‌دهد که عملیات بهره‌برداری و نگهداری از سدهای مخزنی ارس و خداآفرین و سد انحرافی قیزقلعه سی توسط شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی انجام گیرد.

دولت فاجعه مدیریتی ارس را حل کند

خطیب جمعه اردبیل بیان کرد: جای تامل و تاسف است که امسال علیرغم ذخیره سازی مناسب آب در سدهای مخزنی ارس و خدا آفرین، رهاسازی متناسب با نیاز آبی شبکه ۸۵ هزار هکتاری مغان صورت نمی‌گیرد و فرصت حساس کشت و زرع از دست می‌رود و نارضایتی وسیع صورت می‌گیرد.

عاملی گفت: یک ماه آینده حساس‌ترین زمان برای کشت است و اگر آب تامین نشود یک فاجعه در راه است این فاجعه مدیریتی باید برای همیشه حل شود اینجانب موضوع را با آقای رئیس جمهور مکاتبه خواهم کرد و از نمایندگان مجلس هم می‌خواهم با تمام توان به این موضوع ورود کنند.

امام جمعه اردبیل ادامه داد: در خود استان هم باید اقداماتی صورت گیرد طول کانال اصلی مغان ۱۸۰ کیلومتر است ولی فقط ۶۰ کیلومتر بتنی شده و ۱۲۰ کیلومتر خاکی است در نتیجه هم هدر رفته آب درست می‌شود و هم اراضی زهدار می‌شود که اصلاح آن هزینه سنگینی دارد.

دولت ۵۰ کیلومتر کانال بتنی در ارس ایجاد کند

عاملی افزود: دولت اگر برای کشاورزی و عزت کشاورزان و برای استفاده بهینه از آب حساس است دستور دهد امسال حداقل ۵۰ کیلومتر این کانال بتنی شود.

وی اظهار کرد: بیشترین کمبود آب در منطقه بیله سوار و جعفرآباد درست می‌شود چون در انتهای خط قرار گرفته اند کانال قدیمی است در حالی که از بالا دست زمین های جدیدی زیر کشت و آبیاری رفته است یعنی تاوان آن را باید آخر خطی‌ها بدهند.

نماینده مردم اردبیل در مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: گاهی شخصاً در همان منطقه با اعتراض و عصبانیت بسیار شدید کشاورزانی که حقابه تاریخی دارند مواجه شده ام در حالی که هیچکس جوابگو نیست به همین جهت برای حل مشکل بیله سوار و جعفرآباد باید یک سد در منطقه بیله سوار با ظرفیت ۴۰ میلیون متر مکعب احداث گردد.

اسرائیل با کشتار ۳۵ هزار بیگناه دم از سازش می زند

عاملی در بخش دیگری از خطبه ها با اشاره به یاوه گویی های جدید سفیر رژیم صهیونیستی خاطرنشان کرد: بعد از ۳۵ هزار شهید که بسیاری از آنها زنان و کودکان هستند سفیر اسرائیل در آذربایجان حیا نکرده، خجالت نکشیده باز اقدام به مصاحبه کرده است.

وی ادامه داد: ظاهراً ما آذری‌ها را موجودات نادان فرض کرده که می‌تواند دروغ‌ها و وقاحت‌های خود را به ما بفروشد او یک جمله درستی گفته و آن اینکه "در پی اتفاقات اخیر جهانیان شاهد چهره واقعی ایران شدند" این را درست می‌گوید چون تمام جهانیان اقدام ایران را تحسین کردند هر سایت عربی می‌روید اعضاء آن می‌نویسند " کم اتمنی لو کنت ایرانیا"! چقدر آرزو دارم که ای کاش ایرانی بودم

امام جمعه اردبیل بیان کرد: قیام دانشجویان آمریکا و ندای دسته جمعی مرگ بر صهیونیسم صحت سخن این سفیر نادان را روشن‌تر کرد.

رژیم صهیونیستی بزرگترین تروریسم جهانی است

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: تمامی ترورهای دانشمندان هسته‌ای ما توسط اسرائیل صورت گرفته یکی از آنها نیز در آذربایجان آموزش دیده بود اگر ترورهای اسرائیل را در این ۷۵ سال جمع کنند ده‌ها و صدها کتاب باید تدوین شود نسل کشی فعلی که تا حال در آن ۳۵ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند خوب روشن می‌کند که تروریست کیست.

آیت الله عاملی گفت: او می‌گوید زمان آن فرا رسیده که مجامع بین المللی به حکومت ایران بگوید دیگر بس است او در آرزوی این جمله در حق ایران است ولی دنیا عملاً به اسرائیل می‌گوید ۳۵ هزار بی گناه را کشتید دیگر بس است کشاندن اسرائیل به محکمه بین المللی معنایش این است که دیگر بس است تظاهرات علیه اسرائیل در اکثر کشورهای دنیا معنایش این است که دیگر بس است.

وی افزود: خنده‌دارترین سخن او این است که می گوید فعلاً تمام تلاش ما این است که در جنگ غزه غیرنظامیان را نکشیم یکی از تفاوت‌های اصلی بین ما و حماس این است که ما برای تامین امنیت مردم با به خطر انداختن جان سربازانمان آنها را در خط جبهه مستقر کردیم.

ملت‌های آزاده امان نامه کفر و شرک را امضا نمی کنند

امام جمعه اردبیل اظهار کرد: در جواب سفیر می‌گویم جواب این سوال خود را از امام عظیم الشأن ما امام حسین علیه السلام در کربلا بپرسید که به ظالم یک کلمه "بله" را نگفت و با یزید سر یک میز ننشست جواب خود را از امیرالمومنین (ع) بگیرید که به معاویه فرمود والله در حکومت خودم نمی‌گذارم دو روز سر کار باشی! و از رسول خدا (ص) جواب بگیرید که فرمود: انی اکره ان اکون فی امان مشرکین اکثر من یوم " من راضی نیستم بیشتر از یک روز زیر سایه امنیت مشرکین باشم جواب خود را از قرآن بگیرید.

آیت الله عاملی گفت: عجیب است که این رژیم خونریز با اینکه اصلاً از ریختن خون سیر نمی‌شود و مدام تکرار می‌کند که به رفح حمله خواهم کرد و مدام تکرار می‌کند که هرگونه مذاکره که به آتش بس منجر شود آن را نمی‌پذیرم و با اینکه وارد خانه مسلمان‌ها شده و فقط در عرض دویست روز ۳۵ هزار نفر را کشته و حالا می‌گوید ما برای صلح با ایران حاضریم تمام کشورهای اسلامی که با شما صلح و سازش و عادی سازی روابط کرده اند.

وی افزود: هر چقدر فشار بر ما بیشتر شود به تعبیر حضرت امام (ره) ما امان نامه شرک و کفر را امضاء نخواهیم کرد و ما فقط در برابر خدا رکوع خواهیم کرد.

وی اظهار کرد: ملت های آن دسته از دولت های اسلامی که با اسرائیل صلح و عادی سازی روابط کرده اند در این خصوص مسئولیت مستقیم دارند بدون همکاری ملت ها دولت ها نمی توانند به امت مرحومه امت حضرت محمد مصطفی (ص) و آیات قرآن خیانت کنند رسول خدا (ص) در این باب سخنی بسیار خطیر، تکان دهنده و هولناک دارد و می فرماید «اعمال شما هستند، همان گونه که هستید، بر شما حکومت می شود».

کد خبر 6095765